Dat Oostfreeske Wapen

Wat vandag meestieds as Wapen van Oostfreesland bruukt word, is dat Wapen van de oostfreeske Grafenfamilie Cirksena. De vandag bekennt Förm wurr 1625 van Graf Rudolf Christian fastleggt un brengt de Wapens van de belangriekste oostfreeske Hoovdlingsslachten tosamen, up welke de Cirksena sük beropen deen, mit welke de Grafen en Verwandtskupp harren of van welke se de Heerskupp overnohmen harren.

Van’t 13.Jahrhunnert an leevden in Oostfreesland freje Buren, de van dat annerswaar in Europa bekennde Lehnswesen kien Künn harren. Se deenden kien Heeren, man köörden an de olle freeske Versammeloort, de Upstalsboom, höör Boversten. Van disse Vörstehers kwemen denn tolesd wichtige Familien of, de achter d’ Daalgang van de Freeske Freedom de Hoovdlingen stellden.

Hör Wapens bünd vandag Delen van dat Oostfreeslandwapen, dat van de Cirksena up disse Wies tosamenföögt wurr:

• Boven links: Dat egen Wapen van de Familie Cirksena ut Greetsiel. Dat heraldisk Bild van de Jüffernadler is vandag to’n Bispööl noch in de Wapens van de oostfreeske Stadt Emden, de oostfreeske Landkreis Auerk, de groningske Stadt Delfzijl un ok in dat Wapen van de Füstendom Liechtenstein to sehn, man faken in anner Klören. In’t Originaal is de Adler gold up’n swarte Achtergrund. Van dat Cirksena-Wapen stammt ok de Wapenhelm, de in d’ Middent up dat grote Wapen sitt. De Cirksena wurren 1464 to Grafen van Oostfreesland maakt, de lesde van de Fenten bleev 1744 dood.
• Boven rechts: Dat Wapen van de Familie tom Brok ut dat Brokmerland, en golden kröönt Adler up en roden Achtergrund. Disse Familie kreeg in’t 14 Jahrhunnert as eerste Hoovdlingsfamilie de Heerskupp over bold heel Oostfreesland. Eerst 1426 wurren se van en oostfreeske Tosamensluut unner Fokko Ukena overwunnen. Ut dat Wapen van de tom Brok kummt ok de linke Wapenhelm up’t grote Wapen.
• Middent links: Dat Wapen van de Familie van Manslagt ut de Krummhörn, de döör Heiraat an dat Grafenhuus anbunnen was. Dat Wapen wiest en sülvern Feld, dat döör en roden Balk deelt word, de mit fiev wesselnd golden un sülvern Rauten besett is. Over de Balk bünd twee blau un unner de Balk een blau Sichtenmaan.
• Middent rechts: Dat Wapen van Fokko Ukena ut Leer un Moormerland. Ukena harr dat südelke Oostfreesland un achter’t Offsetten van de tom Brok bold heel Oostfreesland unner sien Heerskupp, bit he 1431 van de Freedheidsbunn van de söven Oostfreeslannen unner dat Leit van de Cirksena bedwungen wurr. Fokko sien Grootdochter Theda was dat Wief van de eerste Graaf van Oostfreesland, Ulrich I. Cirksena, un as Ulrich dood bleev, harr se sülvst van 1466 bis 1480 dat Regeren. Dat Wapen van de Ukena, en uprechten Lööw mit en stört Kroon, is vandag in dat Wapen van de oostfreeske Landkreis Leer weer to finnen.
• Unnern links: Dat Wapen wiest de Baar van Esens, wat ok vandag noch in dat Wapen van de Stadt Esens bruukt word. In dat oostfreeske Wapen is dat en swaarten Baar up en golden Achtergrund.
• Unnern rechts: Dat Wapen van de Hoovdling Hero Omken ut dat Slacht van de Attena. Disse beid unnern Wapens – de Esenser Baar un de krüüzt Pietsken stahn tohoop för dat Harlingerland, dat en lang Tied van Hoovdlingen ut de Attena-Familie regeert wurr. In dat Jahr 1540 bleev mit Balthasar van Esens de lesde Hoovdling van de Attenas dood. Mit en Umweg over de westfaalske Graafskupp Rietbarg kweem dat Harlingerland denn in’t Jahr 1600 an de oostfreeske Graaf Enno III. Eerst 1625 wurr dat Harlingerland ok formaal na Oostfreesland haalt. Do was van denn an dat neei Wapen van Oostfreesland en Symbool för, dat nu ut sess Schillers bestunn. De recht Wapenhelm up dat grote Wapen kummt ok ut dat Harlinger Wapen.

 (De Sieden bünd unheraldisk benöömd)


Eala Frya Fresena

De Wapenspröök Eala Frya Fresena steiht för de Tradition van de Freeske Freedom. Of de ok wiss fröher so bruukt wurr, dat weten wi vandag neet mehr, umdat he in schreven Wellen eerst leep laat in de Geschicht to finnen is. Ok de Översetten van de Spröök is neet nip un nau bekennt. Das is wall so, dat de Spröök sowat heet as “Staht up, ji freje Fresen”. Dat sall tegen dat Daalsmieten un dat up de Knejen gahn van Feudaalsellskuppen stahn. Daarmit to doon hett ok de Spröök “Lever dood as Slaav”, wat de Antwoord up de Begröten Eala Frya Fresena west wesen sall. 

De oostfreeske Flagg

De Klören van de Flagg bünd swaart-rood-blau, de daar in dree Balken anöörnt bünd. Disse Klören komen ut dat Wapen: Swaart kummt ut dat Wapen van de Cirksena, rood ut dat van de tom Brok un blau ut dat Wapen van dat Harlingerland. Tegen Enn van dat 20. Jahrhunnert hett de Oostfreeske Landskupp in Auerk disse Flagg denn ok annohmen, so is se vandag hoogoffiziell de Flagg van Oostfreesland.

Oostfreesland – en Land mit twee Wapens?

Dat grote Cirksena-Wapen föhrt de Oostfreeske Landskupp in d’ Tegensatz to de Flagg neet, denn de Landskupp hett en egen Wapen. Dat hett se in dat Jahr 1678 van de röömsk-dütske Kaiser kregen. Sowat gaff dat in dat oll Riek neet nochmaal, dat en Stannenorganisation en Wapen kreeg. Man dat kummt daarvan, dat de oostfreeske Landskupp sowat as de tweede Lannesheer in Oostfreesland tegen de Cirksena-Grafen (un later de Preussen) was. Dat wurr mit dat utgeven van dat Wapen bekrachtigt. So können wi faststellen: Oostfreesland hett twee Wapens: dat sessdelig Wapen van de Grafenfamilie, dat vandag in’t Geheel als oostfreesk Wapen bruukt word, un dat Upstalsboom-Wapen van de Oostfreeske Landskupp.